24/11/2025
Lịch sử chữ Quốc ngữ (1615 – 1919)
“Lịch sử chữ Quốc ngữ (1615–1919)” của Phạm Thị Kiều Ly; Thanh Thư dịch là một công trình nghiên cứu công phu, tái hiện hành trình hình thành và phát triển của chữ Quốc ngữ trong hơn ba thế kỷ – từ khi các giáo sĩ Dòng Tên đến Đàng Trong cho đến lúc chữ viết này trở thành công cụ hành chính và giáo dục dưới thời Pháp thuộc.
Tác giả dựa trên nguồn tư liệu phong phú bằng tiếng La-tinh, Bồ Đào Nha, Ý… được sưu tầm từ nhiều văn khố lớn tại Roma, Paris, Lisbon, Ávila và Madrid. Nhờ đó, cuốn sách mang đến cái nhìn toàn diện về quá trình phiên âm tiếng Việt bằng chữ La-tinh, sự hình thành hệ thống nguyên âm trong Dictionarium (1651) của Alexandre de Rhodes, cùng tiến trình chuẩn hoá chính tả.
Tác phẩm mở rộng phạm vi nghiên cứu từ năm 1615 đến 1919, qua đó cho thấy vai trò nối tiếp của các giáo sĩ Dòng Tên, Hội Thừa sai Paris, các thầy giảng người Việt, cũng như các sĩ phu đầu thế kỷ XX trong việc định hình và lan truyền chữ viết này.
Với cấu trúc gồm 6 chương rõ ràng, sách giúp người đọc hiểu được lịch sử mô tả ngôn ngữ trên thế giới, đặc điểm phiên âm tiếng Đàng Trong – Đàng Ngoài, quá trình cải tiến chữ viết qua các giai đoạn, và sự phát triển của chữ Quốc ngữ thời kỳ thuộc địa.
Ý nghĩa của cuốn sách không chỉ nằm ở việc phục dựng nguồn cội chữ viết hiện nay của người Việt, mà còn trong việc lý giải cách một công cụ học tiếng của các giáo sĩ châu Âu trở thành hệ chữ viết chính thức của dân tộc. Đây là tài liệu giá trị đối với những ai quan tâm đến ngôn ngữ học, lịch sử văn hóa và quá trình hiện đại hóa của Việt Nam.
Xin trân trọng giới thiệu và hân hạnh phục vụ quý bạn đọc, tại Trung tâm Học liệu Lê Vũ Hùng Trường ĐH Đồng Tháp.